Nhân dịp Kỷ niệm 59 năm Thảm họa da cam ở Việt Nam và hưởng ứng Ngày Vì NNCĐDC Việt Nam, tối 09/8/2020, tại Hà Nội, Trung ương Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam phối hợp với Ủy ban Quốc gia về Người khuyết tật; Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 701; Trung tâm hành động Quốc gia khắc phục hậu quả chất độc hóa học và môi trường; Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội, đã tổ chức Triển lãm ảnh và Tọa đàm “Khát vọng vươn lên”. Tới dự có Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy viên BCHTW Đảng, ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam; Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Nguyên Ủy viên BCHTW Đảng, Nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam, các đồng chí Phó Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam: Trung tướng PGS,TS Đặng Nam Điền – Tổng thư ký, ông Nguyễn Văn Khanh – Giám đốc Quỹ; bà Phạm Thị Hải Hà, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội/Bộ LĐTBXH và đại diện các ban, đơn vị thuộc Trung ương Hội.
Phát biểu khai mạc buổi tọa đàm, Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh nêu rõ:
Chiến tranh đã lùi xa hơn 45 năm, nhưng “nỗi đau da cam” vẫn dai dẳng, nhức nhối. Hàng trăm nghìn nạn nhân đã chết, hàng triệu người bị mắc các bệnh hiểm nghèo, bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, sống thực vật, trong đó có cả thế hệ thứ 3 và thứ 4. Nhiều phụ nữ không có được thiên chức làm mẹ, làm vợ... Đó là nỗi đau chung của dân tộc Việt Nam và nhân loại tiến bộ.
Thông qua Chương trình Tọa đàm được truyền hình hôm nay, chúng tôi mong muốn Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị tiếp tục quan tâm tạo mọi điều kiện về tinh thần và vật chất cho NNCĐDC ổn định cuốc sống, hòa nhập với cộng đồng. Nhân dịp này, Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam kêu gọi các cá nhân và tổ chức quốc tế, trong đó có Chính phủ và nhân dân Hoa kỳ, tiếp tục hỗ trợ để khắc phục hậu quả CĐHH đối với con người và môi trường ở Việt Nam.
Ban Tổ chức chương trình đã giới thiệu triển lãm ảnh, với hàng trăm bức ảnh quý là những tư liệu về thảm họa da cam ở Việt Nam, về công tác chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân và hình ảnh đấu tranh đòi công lý cho NNCĐDC. Đặc biệt, triển lãm còn giới thiệu nhiều bức ảnh sinh động về chủ đề “Khát vọng vươn lên” với rất nhiều tấm gương nạn nhân khắc phục khó khăn về bệnh tật để vươn lên hòa nhập cộng đồng. Triển lãm ảnh "Khát vọng vươn lên" được tổ chức với hình thức trực tuyến tại địa chỉ trienlamdacam,vn, được giới thiệu trên Website của Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam (vava.org.vn), Tạp chí điện tử Da cam Việt Nam, Cổng thông tin điện tử Bộ Quốc phòng, trang thông tin điện tử của Bộ Tư lệnh Hóa Học, Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐTBXH), trang điện tử của các cơ quan báo chí quân đội.
Phần tọa đàm, đợt 1 gồm: Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh; bà Phạm Thị Hải Hà và Đại tá Lê Đình Vũ.
Trả lời câu hỏi của phóng viên về kết quả thực hiện Chỉ thị số 43-CT/TW, nhất là công tác vận động nguồn lực chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC, Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh nêu rõ:
Ngày 10/8/1961, quân đội Mỹ lần đầu tiên dùng máy bay rải chất độc hóa học (CĐHH) xuống miền Nam nước ta. Trong 10 năm (từ 1961 đến 1971) Mỹ đã phun rải xuống miền Nam Việt Nam hơn 80 triệu lít CĐHH (61% trong số đó là chất độc da cam (CĐDC), chứa 366 kg dioxin), xuống diện tích hơn 3,06 triệu héc-ta, tương đương 1/4 diện tích miền Nam. CĐDC đã làm hơn 4,8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm, hơn 3 triệu người là nạn nhân.
Nhận thức sâu sắc về hậu quả của CĐHH đối với môi trường, sức khỏe con người, những năm qua, Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn quan tâm chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân. Hằng năm, Nhà nước đã chi hàng nghìn tỷ đồng để hỗ trợ chính sách cho người có công và NNCĐDC. Đặc biệt, cách đây 5 năm, ngày 14/5/2015, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) ban hành Chỉ thị số 43-CT/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong giải quyết hậu quả CĐHH do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam”. Đây là một Chỉ thị mang tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc; thể hiện tình cảm, trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đối với NNCĐDC Việt Nam. Triển khai Chỉ thị 43-CT/TW, cấp ủy của 63 tỉnh, thành phố đều có chỉ thị triển khai, tổ chức thực hiện. Từ khi Chỉ thị được ban hành, nhận thức cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội đã có chuyển biến mạnh mẽ. Do đó, công tác huy động nguồn lực, chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC đạt hiệu quả cao hơn.
Từ năm 2015 đến nay, các cấp Hội đã vận động Quỹ (gồm tiền mặt và vật chất) tổng trị giá hơn 1.555 tỷ đồng; riêng năm 2019, đã vận động quỹ NNCĐDC được hơn 355 tỷ đồng. Số tiền đó đã dùng để hỗ trợ xây, sửa chữa gần nhà tình nghĩa, chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân… Hình thức chăm sóc, giúp đỡ ngày càng đa dạng, hiệu quả. Công tác đấu tranh đòi công lý cho nạn nhân được thực hiện đúng quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng; bước đầu đạt được kết quả đáng khích lệ. Chính phủ Mỹ đã công nhận về tác hại to lớn, nghiêm trọng của CĐHH mà Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.
Một trong những nguyên nhân quan trọng để có được kết quả đó là, Hội NNCĐDC/dioxin các cấp đã phát huy vai trò làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền trong quán triệt và tổ chức thực hiện tốt Chỉ thị 43-CT/TW. Thực tế cho thấy, đa số tổ chức Hội các cấp đã chủ động tham mưu trúng, đúng cho cấp ủy, chính quyền địa phương, đội ngũ cán bộ Hội có năng lực, nhiệt tình, trách nhiệm… nên công tác vận động nguồn lực, chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân đạt kết quả tốt. Các cấp Hội đều xây dựng kế hoạch, chương trình hoạt động, cụ thể hóa các nhiệm vụ; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể triển khai thực hiện các chương trình, các phong trào, nhất là Phong trào “Hành động vì NNCĐDC”, nhằm thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân, các tổ chức, cá nhân ở trong và ngoài nước tham gia chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân.
Đồng chí bày tỏ mong muốn Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các địa phương tiếp tục quan tâm đến công tác hỗ trợ, giúp đỡ NNCĐDC, nhất là đối với nạn nhân là thế hệ thứ 3 và những nạn nhân chưa được hưởng chế độ.
Trả lời câu hỏi liên quan đến chính sách sách ưu đãi đối với người có công nói chung và NNCĐDC nói riêng, bà Phạm Thị Hải Hà, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội, Bộ LĐTB&XH cho biết:
Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách chăm lo cho người có công với cách mạng cũng như người tham gia kháng chiến bị nhiễm CĐHH và con đẻ của họ; Chính phủ và các bộ, ngành cũng có nhiều văn bản pháp luật, như: chỉ thị, quyết định, thông tư,… tạo cơ sở pháp lý và cơ chế, chính sách, giúp họ vượt qua khó khăn, hòa nhập cộng đồng. Đến nay, việc xác nhận các đối tượng người có công cơ bản đã hoàn thành với trên 9,2 triệu người; trong đó có gần 320.000 người hoạt động kháng chiến và con đẻ của họ bị nhiễm CĐHH được công nhận; ngoài ra đã tổ chức xác nhận và cấp giấy chứng nhận khuyết tật cho gần 3 triệu người, trong đó có NNCĐDC. Các chế độ được quy định ngày càng đầy đủ, bao phủ hầu hết các mặt trong đời sống, như: trợ cấp hàng tháng, cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, phẫu thuật chỉnh hình, phục hồi chức năng, hỗ trợ học nghề tạo việc làm, miễn giảm giá vé khi tham gia giao thông, v.v… Hằng năm, ngân sách nhà nước chi trên 30.000 tỷ đồng chi trả trợ cấp ưu đãi người có công, người tham gia kháng chiến bị nhiễm CĐHH và con đẻ của họ; trên 17.000 tỷ đồng để trợ cấp hàng tháng và mua thẻ bảo hiểm y tế cho đối tượng bảo trợ xã hội trong đó có NNCĐDC.
Một thực tế là vẫn còn người bị nhiễm CĐHH và con, cháu của họ bị di chứng chưa được hưởng chế độ chính sách. Vì vậy, thời gian tới, với tư cách là cơ quan giúp việc cho Ủy ban Quốc gia về người khuyết tật Việt Nam, Cục sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến người khuyết tật, người bị nhiễm CĐHH để kịp thời sửa đổi, bổ sung, khắc phục những vướng mắc, bất cập cho phù hợp với thực tế; trong đó, tập trung đánh giá, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh Người có công, Luật Người khuyết tật và các luật liên quan. Chú trọng những chính sách đột phá để tăng cường giải quyết việc làm, tạo sinh kế ổn định, tự chủ cho người khuyết tật. Đồng thời, Cục tiếp tục tham mưu để đổi mới công tác truyền thông, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật. Phối hợp với đơn vị liên quan để tổ chức thực hiện tốt Chương trình quốc gia trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2021-2030. Tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện chính sách, chế độ ở các địa phương. Phối hợp với Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam, rà soát các đối tượng chưa được hưởng chính sách hoặc đã được hưởng nhưng chưa đúng để thực hiện đúng và đủ cho họ.
Đại tá Lê Đình Vũ, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo Quốc gia về khắc phục bom mìn và CĐHH sau chiến tranh ở Việt Nam (BCĐ 701) đã làm rõ thêm những kết quả đạt được trong công tác phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, các nhân trong nước và quốc tế về khắc phục hậu quả CĐHH tồn lưu sau chiến tranh ở Việt Nam. Thời gian qua, Ban chỉ đạo 701 đã tham mưu cho chính phủ ban hành nhiều chỉ thị, quyết định, như: Quyết định 651/QĐ-CP ngày 01/6/2012, Quyết định 406/QĐ-CP ngày 10/9/2018 về khắc phục hậu quả CĐHH do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam. Ngày 22/4/2019, Văn phòng Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 701 đã ký Bản ghi nhận ý định với cơ quan phát triển quốc tế Hoa kỳ về hồ trợ người khuyết tật Việt Nam trong đó có NNCĐDC. Đặc biệt, Văn phòng 701 còn tham mưu để thúc đẩy hợp tác với Hoa Kỳ, Nhật Bản trong tài trợ nguồn lực để ngăn chặn, xử lý CĐHH tồn lưu ở các điểm nóng, như: sân bay Đà Nẵng, sân bay Biên Hòa và sân bay Phù Cát. Phối hợp với Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức thực hiện và đã hoàn thành Dự án xử lý chất độc dioxin tại sân bay quốc tế Đà Nẵng bảo đảm an toàn, hiệu quả, đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường; thực hiện chôn lấp, cô lập đất, trầm tích nhiễm dioxin tại sân bay Phù Cát. Hiện nay đang tiến hành Dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng và tiền xử lý CĐHH dioxin tại khu vực sân bay Biên Hòa...
Tọa đàm giao lưu, đợt 2 gồm: ông Lê Quang Toán, Phó chủ tịch Hội Cựu chiến binh (CCB) Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam; NNCĐDC Phạm Văn Phúc (thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam); NNCĐDC - thầy giáo Chu Quang Đức (Mê Linh, Hà Nội).
Trả lời câu hỏi của phóng viên về công tác “đền ơn đáp nghĩa” ở Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, ông Lê Quang Toán cho biết:
Xuất phát từ chủ trương của Tập đoàn là hoạt động sản xuất kinh doanh phải gắn liền với công tác an sinh xã hội và từ thiện, nên hoạt động “đền ơn đáp nghĩa” luôn được lãnh đạo Tập đoàn đặc biệt quan tâm. Tập đoàn đã thành lập Quỹ Nghĩa tình đồng đội. Từ năm 2009 - 2019, Tập đoàn đã hỗ trợ cho hoạt động “đền ơn đáp nghĩa” với tổng kinh phí gần 50 tỷ đồng. Hội CCB Tập đoàn tổ chức nhiều hoạt động nghĩa tình, như: hỗ trợ xây dựng được hơn 500 Nhà tình nghĩa với tổng giá trị trên 25 tỷ đồng cho các CCB, thương binh, gia đình liệt sĩ, NNCĐDC... có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
Thông qua việc tham gia các chương trình, cuộc vận động như: nhắn tin ủng hộ NNCĐDC, “Chung tay xoa dịu nỗi đau da cam”, Hội CCB Tập đoàn đã hỗ trợ 9,5 tỷ đồng để xây dựng nhà ở cho NNCĐDC ở các địa phương như: Kiến Thụy (Hải Phòng), Thái Thụy (Thái Bình), Đống Đa (Hà Nội)...; hỗ trợ 02 tỷ đồng xây dựng Nhà điều hành và hội trường thuộc Trung tâm bán trú NNCĐDC/dioxin tỉnh Quảng Bình. Từ năm 2014 đến nay, mỗi năm Hội CCB Tập đoàn hỗ trợ công tác nuôi dưỡng, chăm sóc NNCĐDC tại Trung tâm Bảo trợ xã hội của Hội NNCĐDC/dioxin với số tiền từ 200 đến 500 triệu đồng.
Thời gian tới, Hội CCB Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC bằng những hành động thiết thực, ý nghĩa nhất, hướng tới kỷ niệm 60 năm Thảm họa da cam ở Việt Nam (10/8/1961-10/8/2021)
Phát biểu tại buổi tọa đàm, CCB, NNCĐDC Phạm Văn Phúc chia sẻ: năm 1963, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông nhập ngũ, sau đó được điều vào chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị, Thừa Thiên. Năm 1974, ông xuất ngũ trở về địa phương, năm 1975 ông kết hôn với bà Đinh Thị Mỳ. Năm 1976, ông bà sinh người con đầu lòng là Phạm Minh Đức, khi ra đời cháu đã bị dị tật, dị dạng, bẩm sinh và thiểu năng trí tuệ. Vẫn hy vọng về những đứa trẻ mạnh khỏe ở các lần sinh nở sau. Nhưng không may, 3 người con tiếp theo của ông bà vẫn bị di chứng nặng của CĐDC. Đặc biệt là, 3 cháu trai đều dị tật, rối loạn thần kinh- không biết chữ, không tự chủ được trong sinh hoạt. Hiện nay 3 cháu bị mắc bệnh ung thư, một cháu bị bệnh đái tháo đường nặng, thường xuyên đau ốm. Gần 40 năm qua, ngày đêm vợ chồng ông sống trong đau khổ, nghèo khó. Gia đình ông đã bao lần ngược xuôi vay mượn tiền để đưa con vào bệnh viện chữa chạy; nhưng bệnh tình của các con mỗi ngày một trầm trọng hơn, kinh tế gia đình vì vậy ngày càng túng quẫn. Trong nhà ông không có tiếng cười mà chỉ có tiếng các con vật vã trong đau đớn và la hét, đập phá. Hằng ngày ông bà sống trong cảnh lẫm lũi, khó nhọc, nước mắt đã cạn kiệt vì thương con.
Vợ chồng ông vô cùng vất vả, vừa là người thầy thuốc, vừa là người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng các con. Nhưng với tinh thần và nghị lực của anh “Bộ đội Cụ Hồ” từng trải qua chiến tranh ác liệt, ông đã và đang nỗ lực vừa chăm sóc các con vừa kết hợp lao động sản xuất, làm kinh tế vườn, nuôi ong để tạo thêm thu nhập cho cuộc sống đỡ khó khăn, vất vả hơn.
NNCĐDC- thầy giáo, thạc sĩ tin học Chu Quang Đức - một tấm gương sáng về tinh thần vượt khó vươn lên, luôn có tấm lòng nhân ái, từng là Đại sứ chương trình “Chung tay xoa dịu nỗi đau da cam 2018” cho biết: Anh là NNCĐDC thế hệ thứ 2. Bố của anh tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bị nhiễm CĐHH 81%. Anh tâm sự: “tôi cảm thấy mình là một người hạnh phúc, mặc dù cơ thể bị tật nguyền. Bởi, tôi được đến trường, đi học - đó là món quà vô giá mà tôi đã được gia đình, nhà trường trao tặng!”. Anh mong muốn những người bình thường hãy dành cho những người khuyết tật, không lành lặn những ánh mắt trìu mến, những nụ cười cảm thông – Họ chỉ cần như vậy.
Anh đã nhắn gửi, truyền lửa cho các bạn trẻ: “Trong cuộc sống, ai cũng gặp khó khăn, vấn đề là xử lý khó khăn đó như thế nào. Hãy coi mỗi khó khăn là một thử thách để có thêm động lực, nỗ lực đi trên con đường mình lựa chọn. Điều quan trọng nhất là nghị lực, ý chí và sự quyết tâm vượt lên chính mình. Hãy cố gắng và nỗ lực hết mình cho những gì bạn đã chọn, đã tin và nhất định thành quả sẽ đến”.
Nhân dịp này, Ban tổ chức Chương trình đã có những phần quà ý nghĩa để trao tặng cho một số NNCĐDC. Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐNDVN, Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam và bà Phạm Thị Hải Hà, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội đã trao quà cho NNCĐDC Phạm Văn Phúc, Thanh Tùng và Chu Quang Đức.
Ông Nguyễn Văn Khanh Phó Chủ tịch - Giám đốc Quỹ NNCĐDC/dioxin Việt Nam đã lên nhận biểu trưng (10 chiếc xe đạp) do Công ty TNHH sản xuất thương mại Việt Hùng trao tặng và trao quà cho các nạn nhân.
Buổi Tọa đàm kết thúc sau những tiết mục văn nghệ sâu lắng, tình cảm./.
Bài và ảnh: Mạnh Dũng – Đình Trọng
(Tạp chí da cam Việt Nam)
